Pełnomocnictwo - co to jest i do czego służy

Pełnomocnictwo, upoważnienie, umocowanie - co to takiego i do czego służy?

Przepisy prawa przewidują bardzo użyteczne narzędzie, z którego jednak niewiele osób korzysta - możliwe, że z niewiedzy lub z obawy przed nieznanymi skutkami prawnymi. Mówię oczywiście o pełnomocnictwie.

Instytucja ta funkcjonuje w doktrynie prawa od setek lat (przynajmniej do czasów starożytnego Rzymu), a jednak wciąż nie jest należycie doceniana i stosowana. W naszym ustroju prawnym kwestię przedstawicielstwa reguluje dział VI Kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 95 K.c. : 

Art. 95
§ 1. Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych albo wynikających z właściwości czynności prawnej, można dokonać czynności prawnej przez przedstawiciela.
§2. Czynność prawna dokonana przez przedstawiciela w granicach umocowania pociąga za sobą skutki bezpośrednio dla reprezentowanego.

Z zacytowanego przepisu wynikają bardzo doniosłe skutku prawne. Otóż każdej (no prawie każdej ;) ) czynności prawnej można dokonać przez pełnomocnika - czyli osobę przez nas upoważnioną. 

Forma pełnomocnictwa

W jakiej formie należy udzielić pełnomocnictwa? Reguluje to art. 99 K.c., który stanowi:

Art. 99
§ 1. Jeżeli do ważności czynności prawnej potrzebna jest szczególna forma, pełnomocnictwo do dokonania tej czynności powinno być udzielone w tej samej formie.
§ 2. Pełnomocnictwo ogólne powinno być pod rygorem nieważności udzielone na piśmie.

Przywołany przepis oznacza, że co do zasady pełnomocnictwo nie wymaga żadnej szczególnej formy. Pełnomocnictwo ogólne, tj. pełnomocnictwo uprawniające do dokonywania w imieniu mocodawcy czynności zwykłego zarządu, wymaga formy pisemnej, pod rygorem nieważności. Innymi słowy, zdecydowana większość czynności prawnych może być skutecznie dokonana przez pełnomocnika umocowanego na podstawie pełnomocnictwa w formie pisemnej. 

Kiedy wymagana jest forma szczególna pełnomocnictwa?

Forma szczególna pełnomocnictwa jest wymaga w sytuacji, kiedy takiej szczególnej formy wymaga czynność prawna, która ma zostać dokonana przez pełnomocnika. Przykładowo - przeniesienia własności nieruchomości można dokonać wyłącznie w formie aktu notarialnego. Zatem pełnomocnictwo do sprzedaży nieruchomości również powinno zostać udzielone w formie aktu notarialnego. Zbycie udziału w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością powinno zostać dokonane w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi, więc pełnomocnictwo do tej czynności również wymaga takiej formy. Krajowe ustawodawstwo przewiduje szereg wypadków, kiedy wymagana jest forma bardziej rygorystyczna niż pisemna. Zdecydowanej jednak większości czynności prawnych można dokonać w zwykłej formie pisemnej. 

Co powinno zawierać pełnomocnictwo

Pełnomocnictwo powinno zawierać kilka podstawowych elementów:

• oznaczenie mocodawcy i pełnomocnika (imię, nazwisko, miejsce zamieszkania, PESEL)
• ustanowienie pełnomocnika (np. zwrot "udzielam pełnomocnictwa","upoważniam")
• zakres pełnomocnictwa (np. "upoważniam Jana Kowalskiego do sprzedaży samochodu")
• podpis mocodawcy
• miejsce i data

Można oczywiście zawrzeć w dokumencie dodatkowe zapisy, takie jak okres, na który pełnomocnictwo zostaje udzielone, możliwość ustanowienia przez pełnomocnika substytuta (udzielenia dalszego pełnomocnictwa na podstawie art. 106 K.c.), umocowanie pełnomocnika do dokonywania czynności pomiędzy mocodawcą, a pełnomocnikiem (art. 108 K.c.).

Wzór pełnomocnictwa z omówieniem

Poniżej możesz pobrać wzór pełnomocnictwa z omówieniem oraz wskazówkami, jak je wypełnić.